Residentiële woningen nemen ongeveer 20 procent van de wereldwijde koolstofuitstoot voor hun rekening. Als we tegen 2050 de wereld koolstofneutraal willen maken, zijn energiezuinige woningen een van de prioriteiten. En daar ligt werk op tafel: de gemiddelde woning in België heeft een energielabel D, terwijl het de ambitie is dat alle woningen het label A behalen tegen 2050. Om die inhaalbeweging te maken hebben de gewestelijke regeringen – die bevoegd zijn voor ‘wonen' – al plannen uitgetekend.
VLAANDEREN
1/ Wat zegt de wet?
In Vlaanderen is er de maatregel om energiezuinig verbouwen verplicht te maken. Vanaf 1 januari 2023 moet de koper van een residentiële woning met label E of F dat huis binnen 5 jaar verplicht opwaarderen tot minstens label D. Dat geldt ook voor wie een appartement koopt met label E of F. De lat wordt de komende jaren ook stelselmatig hoger gelegd. Koopt u in 2028 een woning, dan moet u die renoveren tot minstens label C. Koopt u in 2040 een huis, dan moet u het renoveren tot minstens label A, voor een appartement tot minstens label B.
2/ Uitzonderingen
De renovatieverplichting geldt alleen bij een notariële overdracht in volle eigendom, het vestigen van een opstalrecht of het vestigen van een erfpacht. Voor alle andere vormen van overdracht, zoals de overdracht van aandelen of bij een erfenis, geldt de renovatieverplichting niet. Erft u dus een woning van uw ouders, dan bent u niet verplicht die energiezuinig te renoveren. Ook als u de woning binnen 5 jaar na het verwerven sloopt, bent u niet verplicht om te renoveren. Tijdelijke constructies, die minder dan 2 jaar in gebruik zijn, vallen er ook buiten.
3/ Controles
Om te controleren of u de verplichting nakomt, zult u na de werken, en dus binnen vijf jaar, een nieuw epc-label moeten aanvragen. Behaalt u het label niet, dan dreigt een administratieve geldboete van 500 tot 200.000 euro. Er zal ook een nieuwe termijn worden opgelegd waarbinnen u het label móét behalen. “Het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (Veka) zal vanaf 2028 instaan voor de handhaving van die verplichting”, aldus het kabinet van Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA). “Dankzij de gegevens van de FOD Financiën heeft het Veka een beeld van de notariële overdrachten die onder het toepassingsgebied van de renovatieverplichting
vallen. Via crosscontrole met de ingediende energieprestatiecertificaten (epc's) in de energieprestatiedatabank van het Veka kan het agentschap controleren welke overdrachten wel en niet voldoen aan de verplichting.”
4/ Situatie in appartementsgebouwen
De renovatieverplichting vergt niet alleen een financiële inspanning, voor eigenaars van een appartement is er de bijkomende complexiteit van de
mede-eigendom. Wie zijn appartement energiezuinig wil maken, zal mogelijk ook de gemeenschappelijke delen moeten renoveren. Daarvoor hebt u de
toestemming nodig van de (bestaande) mede-eigenaars. Minstens de helft van de stemmen is vereist. Op de website Vlaanderen.be staat te lezen dat het
weigeren van die werken voor de andere eigenaren geen goede zaak is. “Op termijn zal ook hun appartement worden verkocht en onder de renovatieverplichting vallen. Het blokkeren van de nodige energetische renovatiewerken aan de gemeenschappelijke delen vermindert dus de toekomstige waarde van alle appartementen in het gebouw”, luidt het. Dat betekent nog niet dat mede-eigenaars verplicht zijn toe te stemmen, en daardoor loeren potentiële conflicten tussen mede-eigenaars om de hoek. “De renovatieverplichting begint met label D als te behalen niveau over 5 jaar. Dat is voor veel appartementen nog makkelijk haalbaar, bijvoorbeeld door
de beglazing te vervangen door hoogrendementsglas. Doordat appartementen vaak ingesloten zitten en compact zijn, hebben ze al snel betere labels dan eengezinswoningen – ook al hebben ze dezelfde isolatiegraad en verwarmingsinstallatie”, luidt het op het kabinet. “Bovendien wordt er momenteel gewerkt aan de
invoering van een label voor appartementsgebouwen als geheel, waardoor alle medebewoners samen verantwoordelijk zullen zijn voor de energieprestatie van het gebouw.”
BRUSSEL
Ook in Brussel is een langetermijnpad uitgetekend om tegen 2050 alle woningen energiezuinig te krijgen. Hier geldt een renovatieverplichting voor iedereen met een weinig energiezuinige woning, ook bestaande eigenaars. Elke eigenaar van een Brusselse woning zal tegen 2025 verplicht worden een epc-label te laten opstellen. Nu is zoiets alleen verplicht voor wie zijn woning verkoopt. Het document zal de basis vormen voor de renovatieverplichting. Want op het certificaat zullen aanbevelingen en technische maatregelen staan om uw huis energiezuiniger te maken. Het kan bijvoorbeeld gaan om het isoleren van uw dak, maar ook om het vervangen van uw verwarmingssysteem. Elke eigenaar is verplicht om minstens elke vijf jaar (de eerste tegen 2030) een van de aanbevolen ingrepen uit te voeren. U mag als eigenaar zelf kiezen welke. U mag ze ook allemaal in één keer uitvoeren. Hoever u moet gaan, zal afhangen van het type gebouw en van de leeftijd.
Bron: Netto Vastgoedgids (2022, 18 november). De renovatieplicht voor residentieel vastgoed in een notendop. CIB Vlaanderen Vastgoedflitsen, 1910, 6–7.